Noktalama işaretleri

“Yaşlı adam atı otlağa götürmesi için eliyle gel, gel diye dilsize işaret etti. Zavallı dilsiz Hüso, başıyla onayladı yaşlı adamın çağrısını. Kâhyanın karısı Mezide ne yaptıysa, nereye götürdüyse çözdüremedi çocuğunun dilini. Hüso geldi, selam verdi yaşlı adama.

– Atı, dedi götürür müsün otlağa? 

Evet, götürürüm anlamında başını salladı Hüso.

Anacığı Mezide Hanım, baktı çocuğunun arkasından. Yalnız atı otlağa götürmekle kalsa, iyi! Her işi, evet her işi dilsiz zavallı çocuğuna yaptırıyorlardı. Karşılığı ise, karın tokluğu. Bir, iki kere yaşlı adam dili çözülsün diye çocuğu okumuştu okumasına. Lakin iyi sonuç vermemişti. Hepsi o kadarla kaldı. Zavallı Hüso, nokta kadar merhamet görüp, virgül kadar eğiliyordu bu çiftlikte ki yaşama!”

***

Yaşamda başka görüntüsü de vardır virgülün. Çıkar için dalkavukluk yapanlara ne demeli?
Kötü insan, birden iyi olur. Çirkin, güzel. Akılsız, akıllı olur. Boyun bükülür beş para etmeyen insana!

***

Bazen elinize bir gazete alırsınız, ya da bir kitap. Okursunuz kendinizi kaptırarak. Hiç noktalama işaretlerinin önemini düşünerek okudunuz mu? Varsayalım çocuğunuzun odasında, öğretmeni tarafından yazılmış bir not buldunuz.

“Çalış, baban gibi eşek olma!” Eminim bu nota sinirlenirsiniz. Öğretmen bas bayağı sizi eşek yerine koymuştur. Notu tekrar okuyun!

“Çalış baban gibi, eşek olma.” Şimdi de sevinirsiniz. Babanın çalışkanlığı, çocuğun haylazlığı ortaya çıktı diye.

***

Biz yazarlar noktalama işaretsiz yapamayız.

Gazetemizin kurucusu Fatih Bey, virgülü bol yazarımız der bana.
İnsanların birbirlerine seslenmelerinde, virgül kullanırım. Bazen öğle uzun cümleler kurarım ki; kopamam yazıdan. Ara söz ve ara cümlelere doldururum virgülleri.

* Anlatıma güç katmak için,

* Uzun cümlelerde özneden sonra aktarma “ “söz tırnak içine alınmamışsa,

* Cümle başında, peki, hayır, evet gibi onaylamalarda,

* Cümle başında (!) ünlem işareti konulmamışsa, siz okuyucularıma yaşamın gerçek yüzünü aktarırken hiç çekinmeden bol, bol kullanırım virgülü.
Bol, bol derken arasına yine koydum virgülü. Neden? Dikkatinizi çeksin diye.

***

A.Kanveski noktalama işaretleriyle ilgili bakın neler söylemiş.
“Zamane insanı, bir gün virgülü kaybetti. O zaman zor cümlelerden korkar oldu. Basit ifadeler kullanmaya başladı.

Zaman geçti,(!) nida işaretini kaybetti. Alçak bir sesle tonunu değiştirmeden, konuşmaya başladı. Artık ne bir şeye kızıyor, ne de bir şeye seviniyordu. Hiçbir şey onda heyecan yaratmıyordu.

Bir zaman sonra (?) soru işaretini kaybetti. Artık soru sormaz oldu. Hadiseler onu ilgilendirmiyordu. Ne kâinat, ne konu komşu umurunda değildi.

Birkaç gün sonra (:) iki nokta üst üste işaretini kaybetti. Bundan sonra davranışlarının sebebini, başkalarına açıklamaktan vaz geçti.

Ömrünün sonuna doğru (“) tırnak işareti kalmıştı. Kendine ait bir düşüncesi vardı. Onu da unuttu.

Artık papağan gibi başkalarının fikirlerini, düşüncelerini ve yolunu tekrarlamaya başladı.

En sonunda düşünceyi de unuttu. Son (.)noktaya geldi.”

Bir cümlesi yoktu ki; noktayı koysun. Biz yazarlar noktalama işaretleri olmadan yazamayız. Bu işaretleri insanlar yaşamda ne amaçta kullanır bilemem.!

***

Geçen gün Nişantaşı’nda, bir kuaför dükkânın camında kocaman bir yazı gördüm. “Nereye doğru gidiyorsunuz” Soru işaretini de (?) cümlenin tam altına ters olarak koymuş. Ne anlatmak istedi acaba?

Bildiğim ise hayat; uyanıklığı, ikiyüzlülüğü, kiminin mutluluğu, diğerinin mutsuzluğu, akıllı olup aptalı oynayanı, aptal olup akıllı görünmeye çalışanı, güzeli, çirkini, iyisi ve kötüsüyle bol, bol virgülleri olan çok uzun bir cümledir. Fakat unutmayalım ki ölüm, o cümlenin son noktasıdır.