Proje Nedir ve Nasıl Olmalıdır
Yerel seçim geldi her taraf proje doldu!
Yaklaşık yedi yıl önce yazdığım “Proje mi Pro cee mi” yazım aklıma geldi.
Orada da ilk önce tarifi yapmış, söyle demiştim: Proje her şeyden önce nitelik açısından bir planlama sürecidir. İşlerin birbirinden ayrılması ve detaylandırılması sürecidir. Proje, başlama ve bitişi açıkça belirtilmiş aktivitelerle, bütçe ve zaman kısıtı altında iyi tanımlanmış hedef ve amaçlara ulaşma eylemidir. Yoksa verilmesi gereken hesapları vermek yerine, topu taca atma taktiği değildir proje.
Proje, kullanılma açısından tek kullanımlık bir plan, genel bir programın diğerlerinden oldukça kesin ayrılan bir bölümüdür. Belirli bir yerde, belirli bir süre içerisinde, belirli bir bütçe ile net olarak tanımlanan amaçların, gerçekleştirilmesine yönelik planlanan faaliyetler bütünüdür.
Proje teknik olabileceği gibi sosyal de olabilir! Teknik ve sosyal projeler zorunluluk, duyarlılık ve sorumluluk kıstaslarını sağlamalıdır.
Proje aynı zamanda müdahaleci bir yaklaşım sürecidir! Sorunun varlığını kabul etmekle başlar. Yeni bir şey olarak ortaya sunulmalıdır, değişime yol açmalı ve ortaya bir ürün veya hizmet sunulmalıdır.
Proje fikirden uygulamaya geçiş demektir. Sadece fikir ortaya atmak proje değildir! Fikir, tasarı ve uygulama adımları iyi düşünülmelidir.
Ülkemizde siyasetçi kürsüden atmaya hem de boş keseden atmaya alışık olduğu için aklına geleni söyler, ne de olsa konuşurken soru soran olmaz! O yüzden dilek ve temenniler bile proje olur!
Oysa ülkemizde projeler Kamu İdareleri Yönetim Araçlarına hizmet eden faaliyetler olup, 5018 sayılı kanunu ilgilendirir. Kanunun amacı: Kalkınma planları ve programlarda yer alan politika ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını, hesap verebilirliği ve malî saydamlığı sağlamak üzere, kamu malî yönetiminin yapısını ve işleyişini, kamu bütçelerinin hazırlanmasını, uygulanmasını, malî işlemlerin muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını ve malî kontrolü düzenlemektir!
Projeler bu nedenle ve doğası gereği hedeflere ulaşılabilir olmalı, faaliyetler amaca yönelik olmalı, gerekli finans ve insan kaynağına haiz olunmalı, faaliyet ve bütçe uyumu muhakkak olmalıdır.
Proje aşamaları: Fikrin belirlenmesi, Mevcut Durum Analizi ve GZFT ve SPEK analizleri yapılmış olmalı, ön değerlendirme ve finans uygulama ve izleme en sonunda intacı yapılmalıdır.
Proje uygulamaları için en büyük risk, proje yönetimi ve mantıksal çerçevenin düzgün kurulmamış olmasıdır. Obez kişinin spor projesi önermesi, Ankara’ya deniz getirme projeleri bunlara örnektir!
Projeler genel mantığında kullanılmadığı için, siyasetçiler çok konuşuyor, bunun bir kısmını kaydediyor, bu kayıt altına aldıklarının da bir kısmını yapıyorlar. Faaliyet Raporu okumaya gelince de rapor okumak yerine icraatın içinden masalları okuyorlar.
Benim de bir proje önerim olsun. Siyaset yapacak olanlar en azından görevlerinin resmi sınırlarını ve bütçelerini bilmeden konuşmasın. Sayıştay da biz de rahat edelim!