Hukuka aykırı istisnalar

Arapça kökenli olan “istisna”nın sözlük anlamı: Bir kimse veya bir şeyi benzerlerinden ayrı tutma, genelden ayrı, kural dışı olma, ayrıklık, ayrı tutulan kimse veya şeydir.
İstisna hükümlerinin tespiti konusunda, kanunun dilinin hiçbir zaman belirleyici olmadığı ve haklı olarak bazen yanıltıcı olabileceği uygulamalarca sabittir. Kanun koyucusunun “şu kadar ki…” ifadesiyle genellikle bir istisna hükmü getirdiği görülebilmekte ve kolaylıkla tespit edilebilmektedir. Ayrıca bazı kanunlarda, “istisnalar” kenar başlıklı düzenlemelere yer verilmektedir (Kamu İhale Kanunu m. 3).
Hukukta geçerli bir kaide vardır! Her kaidenin bir istisnası, her istisnanın bir müstesnası vardır!
İstisna başlı başına hukuku askıya almadır aslında! Neyin istisna olacağına, ne olacağına, ne yapılacağına yön veren bir karar verici vardır. Bu karar verici, egemen güçler adına mı, yoksa kamu vicdanı adına mı, bu istisnayı kullanıyor, o istisnanın, hukuka uygun olup olmadığını bu belirler.
İstisnalar kural oluyor ve sürekli tekrarlanıyor ise orada olan hukuk, hakka ait değil, totaliter ve bürokratik oligarşiye ait belirsizlik hukukudur.
“İstisnalar dar yorumlanır” kuralı dar bir kadro yorumu olarak kalıyor, seçkincilik tiyatrosuna dönüşüyorsa hukuka aykırı istisna sürecine giriliyor demektir.
İstisna üzerinden kıyaslama yapmakta, hukuka aykırı istisnaya adım atmak demektir! Her yol Roma’ya çıkar kafası hakka uygun hukukun değil totaliter hukukun kaynağıdır.
İstisna oluşması için hukuk boşluğu, kanun boşluğu ve kural boşluğu oluşturmak başlı başına hukuk cinayetidir.
İstisnanın hukuka uygun olabilmesi için tetkik, mukayese ve tenkit süzgeçlerinden iyi geçirilmelidir. Kişisel değil, kamu menfaati gözetilmelidir. İstisna ile verilen haklar olmayınca yapılan eser nakıs olmalıdır.
İş yapanlar bilir, istisnai durumlar ile karşılaşmak kaçınılmazdır.
Bu durum, hele hele yaşayan bir yapı olan şehir yönetimi hususunda ise hepten kaçınılmaz bir hal alır. Fiili durumu hukuka uydurma çabası, vicdana uygun mu kaygısının ötesine geçiyor ise sıkıntı büyük demektir.
Hukuka aykırı istisnalar en çok ihale ve imar konusunda olunca vicdandan çok cüzdan devreye giriyor demektir.
Cüzdan sıkıntısı yok ise, işleyiş bilinmiyor, kanunlar ve kanunun temel dayanakları göz ardı ediliyor demektir. Ya da kanun hiyerarşisinden ve yönetmelik işleyişinden bihaber protokol başkanlarını memurlar, mevzuat hazretleri ile veya böyle gelmiş böyle gider kolaycılığı ile tongaya düşürüyor demektir.
“Allah size, emanetleri ehline vermenizi ve insanlar arasında hükmettiğiniz zaman adaletle hükmetmenizi emrediyor. Allah, bununla size ne güzel öğüt veriyor. Şüphesiz ki Allah her şeyi hakkıyla işiten, hakkıyla görendir.” NİSA S. 58. AYET